Με πρωτοβουλία του Παλλακωνικού Συλλόγου Νότιας Αυστραλίας την Κυριακή 26 του Νοέμβρη στο Λακωνικό Κέντρο της Αδελαΐδας θα τιμηθεί και φέτος η μνήμη των 118 πατριωτών, που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς, στο Μονοδέντρι στις 26 του Νοέμβρη 1943.
Στις 23 του Οκτώβρη 1943, οι Γερμανοί συνέλαβαν τον κοινωνικό αφρό της πόλης που ήταν αντιστασιακά στελέχη, επιστήμονες, γιατροί, δικηγόροι, εκπαιδευτικοί, φαρμακοποιοί, επαγγελματίες, εργάτες, αγρότες, 450 το σύνολο και τους μετέφεραν στις φυλακές της Τρίπολης.
Στις 26 του Νοέμβρη, επέλεξαν 118 και τους εκτέλεσαν στο λοφίσκο, κοντά στην Τρίπολη, στο Μονοδέντρι, σε αντίποινα για το σκοτωμό, σε ενέδρα, πολυάριθμων Γερμανών, από την αντίσταση.
Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της ομαδικής εκτέλεσης είναι: Μεταξύ των συλληφθέντων ήταν και ο γιατρός κλινικάρχης Χρήστος Καρβούνης. Είχε σπουδάσει στη Γερμανία και στην κλινική του εύποροι και άποροι έβρισκαν την πρέπουσα ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ακόμα και Γερμανούς εγιάτρευε…
Ο Γερμανός επικεφαλής του εκτελεστικού αποσπάσματος είχε γνώση της προσωπικότητας και της κοινωνικής προβολής του γιατρού, γνώριζε ότι είχε σπουδάσει στη Γερμανία και του πρότεινε να τον εξαιρέσει από την εκτέλεση.
Όμως, ο γιατρός υπέροχα απάντησε: «`Η όλοι ή και εγώ μαζί τους»! Ούτε που άκουσε τις προτροπές των άλλων που του φώναζαν: «Φύγε γιατρέ, φύγε γιατρέ». Στο διάλογο που έγινε μεταξύ Γερμανού και γιατρού, ο Καρβούνης, σε έντονο ύφος, του τόνισε ότι η εκτέλεση αθώων για αντίποινα είναι πράξη βάρβαρη, αντίθετη στο Διεθνές Δίκαιο και τους κανόνες του πολέμου. Τους αποκάλεσε Ούννους, προειδοποιώντας ότι τέτοια εγκλήματα δε θα μείνουν ατιμώρητα. «Μένεα πνέων» ο Γερμανός απ' αυτήν την περιφρόνηση προς το θάνατο, την πατριωτική γιγάντωση και το δριμύ «κατηγορώ» του ήρωα γιατρού, τον εκτέλεσε με το περίστροφό του.
Αυτή η αυτοθυσία του Χρήστου Καρβούνη πρέπει να μνημονεύεται. Ίσως και κάτι παραπάνω. Ο γιατρός δε θα ανταλλασσόταν με άλλον, αλλά, επιπρόσθετα, αυτός ζήτησε τη μη εκτέλεση όλων για να δεχτεί να του χαρίσουν τη δική του ζωή.
Δεύτερο χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτού του ομαδικού εγκλήματος είναι ότι τουφεκίστηκαν 19 αδέλφια και δυο πατεράδες τους... Συγκεκριμένα, τα τέσσερα αδέλφια Δημοσθένης, Ιωάννης, Σωκράτης, Παρασκευάς Τζιβανόπουλοι. Τα τρία αδέλφια Δημήτρης, Ζαχαρίας, Ιωάννης Αλεμαγγίδης, ο πατέρας Ευάγγελος και οι δυο γιοι του Νικόλαος και Εμμανουήλ Παπαστάθης, τα δύο αδέλφια Παναγιώτης και Γεώργιος Μπλάθρας, ο πατέρας Κεχαγιάς Νικόλαος και τα δυο του παιδιά Ηλίας και Ευάγγελος, τα δύο αδέλφια Γεώργιος και Δημήτριος Σταυράκος, τα δύο αδέλφια Παναγιώτης και Σαράντος Ανδριτσάκης, τα δύο αδέλφια Λεωνίδας και Αντώνιος Τριήρης.
Για την τραγική ηρωική μάνα την «Τζιβανοπουλίνα», θα γράψει το 1969 ο ποιητής Σταύρος Ψιμογέρακας:
«Τους έπεσα γονατιστή, τους φίλησα τα πόδια,από τα τέσσερα παιδιά να αφήσουνε το ένα,και οι προδότες μου 'πανε, έμπα και διάλεξέ το.
Ποια σκύλα μάνα είναι αυτή που τα παιδιά διαλέγεινα κάμει βήμα στο σωρόνα μπει και να διαλέξει;Ποιόνε να αφήσω στο σωρόκαι ποιο να διαφεντέψω;το πρωτοπαίδι ή το στερνό; το δεύτερο ή το τρίτο; εγώ δεν ξεδιαλέγωπάρτε τους και τους τέσσεριςχαλάλι της πατρίδαςτης Λευτεριάς της ακριβής να γίνουν ηλιαχτίδα».
