«Μολών λαβέ»: Λεωνίδας

Στις 29 Νοεμβρίου 2009 έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Λεωνίδα στο Sparta Place, στο Sydney Roadμ, στο Brunswick. Το επιβλητικό αυτό άγαλμα δεσπόζει από τότε με κάθε μεγαλοπρέπεια και όποιος το επισκεφτεί νιώθει ρίγη συγκίνησης για έναν γνήσιο Έλληνα ήρωα που θυσίασε τη ζωή του με τους 300 άλλους Σπαρτιάτες, αλλά και τους 700 Θεσπιείς, για την ελευθερία της τότε Ελλάδας από την περσική απειλή. Ο Πλούταρχος (47-127 μ.Χ.) μάς άφησε τη γραπτή μαρτυρία στα Αποφθέγματά του (Λακωνικά 225:11), η οποία λέει: «Πάλι δε του Ξέρξου γράψαντος:» πέμψων τα όπλα». Αντέγραψε: «Μολών λαβέ». Δηλ. «Πάλι δε ο Ξέρξης του έγραψε : “Στείλε τα όπλα”. (ο Λεωνίδας) απάντησε (γραπτώς): “έλα να τα πάρεις”». Η ηρωική αυτή απάντηση έμεινε διαμέσου των 25 αιώνων από τότε, όχι μόνο ως γενναία απάντηση, αλλά περισσότερο ως παράδειγμα για μίμηση.

(Παρενθετικά, ας πούμε ότι η λέξη «μολών» είναι μετοχή β’ αορίστου του ρήματος βλώσκω που σημαίνει έρχομαι, πορεύομαι. Και σήμερα έχουμε λέξεις από την ίδια ρίζα: αυτομολώ=υιοθετώ αντίθετη ιδεολογία, λιποτακτώ και ουσιαστικά αυτόμολος, αυτομόληση κ.ά.) Το «μολών λαβέ» είναι όντως λακωνικό, αφού ο Λεωνίδας παρέλειψε αυτά που ο Ξέρξης μπορούσε να εννοήσει: «τα όπλα».).

Η μάχη των Θερμοπυλών έγινε τον Αύγουστο του 480 π.Χ. Ο Ηρόδοτος τα γράφει όλα το 9ο βιβλίο του που ονομάστηκε Πολύμνια. Στο Διαδίκτυο μπορείτε να τα διαβάσετε όλα σε όποια γλώσσα θέλετε.

Στη Μελβούρνη, όμως, ο Λεωνίδας έμεινε «άφωνος» για πέντε μήνες τώρα και πολλοί περαστικοί – Έλληνες και μη – το μόνο που μπορούν να διαβάσουν είναι το όνομα του άξιου Λάκωνα γλύπτη Πέτρου Γεωργαρίου, ο οποίος απαθανάτισε το όνομά του πάνω στο έργο του.

Σήμερα γίνονται ακόμη οι συζητήσεις το τι και πώς να γραφτεί στις πλευρές του βάθρου του αγάλματος. Ως μέλος της Παλλακωνικής Αδελφότητας, θα ήθελα να προσφέρω την προσωπική μου γνώμη, με σκοπό να βοηθήσω το διάλογο που γίνεται για το θέμα τούτο. Εύχομαι και άλλα μέλη να γνωστοποιήσουν τις συστάσεις τους στον ώριμο διάλογο για σύντομη και αίσια κατάληξη.

Νομίζω πως ό,τι θα αποθανατιστεί γραπτώς στο μάρμαρο θα πρέπει να είναι συνοπτικό, λιτό και άκρως επιγραμματικό, με μία λέξη αυτό που μας κληροδότησαν οι Σπαρτιάτες: λακωνικό.

Έτσι στην ανατολική πλευρά του μνημειώδους βάθρου και κοινού μας αφιερώματος και στην πρόσοψη του έργου μπορεί να έχουμε:

ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ
ΛΕΩΝΙΔΑΣ
LEONIDAS
480 BC

και πιο κάτω: ERECTED BY

MORELAND & SPARTA CITY COUNCILS
& PALLACONIAN BROTHERHOOD “LEONIDAS”
29-11-2009

Στη νότια πλευρά το απόφθεγμα του Σιμωνίδη, στο πρώτο μνημείο στις Θερμοπύλες:

Ο ΞΕΙΝ ΑΓΓΕΛΛΕΙΝ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΙΣ
ΟΤΙ ΤΗΔΕ ΚΕΙΜΕΘΑ ΤΟΙΣ ΚΕΙΝΩΝ ΡΗΜΑΣΙ ΠΕΙΘΟΜΕΝΟΙ

Στη βόρεια πλευρά η απόδοση του ανωτέρου στη σημερινή μας γλώσσα:

ΞΕΝΕ ΑΝΑΓΓΕΙΛΕ ΣΤΟΥΣ ΣΠΑΡΤΙΑΤΕΣ
ΟΤΙ ΕΔΩ ΕΙΜΑΣΤΕ
ΥΠΑΚΟΥΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΤΟΥΣ

Η δυτική πλευρά μπορεί να φιλοξενήσει τα κάτωθι:

ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ
COME AND TAKE THEM
ΕΛΑ ΚΑΙ ΠΑΡΕ ΤΑ
STRANGER GO TELL THE SPARTAΝS
WE LIE HERE
OBEYING THEIR LAWS

ΘΕΡΜΟΠΥΛΑΙ
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 480π.Χ.

Η λακωνικότητα θα πρέπει να είναι το κύριο χαρακτηριστικό σε όλα. Όπως το αρχαίο απόφθεγμα με δώδεκα λέξεις, στη σημερινή μας γλώσσα και στα Αγγλικά αποδόθηκε, επίσης, μόνο με δώδεκα λέξεις. Όποιος έχει κάτι να πει, ας προσθέσει κάτι στο διάλογο ως εισήγηση.

Θωμάς Γ. Ηλιόπουλος

Εφημερίδα Μελβούρνης "Νέος Κόσμος"

15 Απρίλη, 2010