Όπως επισημαίνεται σε σημειώσεις που το συνοδεύουν, το τραγούδι είναι ιδιαιτέρως αγαπητό στους Ζαρακίτες και εντοπίζεται σε αρκετές μουσικές παραλλαγές. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το τραγουδάει η γερόντισσα Αν. Κόκκορη από το ίδιο χωριό και είναι ένα από 35 παραδοσιακά τραγούδια που μέχρι τώρα έχουν αναρτηθεί από τον εγγονό της, τον φοιτητή Νίκο Μπαριάμη, διαχειριστή στου YouTube το κανάλι kremastilak, πιθανότατα συντομογραφία για Κρεμαστή Λακωνίας, που είναι προσβάσιμο μέσω http://www.youtube.com/user/kremastilak.
Ο Ζάρακας, περιοχή σαφώς επηρεασμένη από την παράδοση της ΝΑ Πελοποννήσου, της Τσακωνιάς, των Κυθήρων, των Κυκλάδων, των Σπετσών, της Ύδρας, των Αρβανιτών της Αργολιδοκορινθίας, παρουσιάζει ένα ιδιαίτερο μουσικοχορευτικό ιδίωμα. Δεν είναι ούτε μοραΐτικο, ούτε νησιώτικο καθαρά. Αποτελεί ένα συνονθύλευμα αυτών των δυο.
Οι χοροί είναι στεριανοί με αναμφισβήτητη προτίμηση στο συρτό-καλαματιανό, όπου το χόρευαν πολύ περίτεχνα. Το τσάμικο χορευόταν λιγότερο και κυρίως από τους μερακλήδες. Τις Απόκριες, στα βόρεια χωριά, όπως Κρεμαστή και Γκιότσαλι, χόρευαν και τσακώνικο. Ακόμη έχουμε και νησιώτικες επιρροές στο θέμα του χορού, μιας και χορευόταν ιδιαίτερα το πηδηχτό, δηλάδή χασαποσέρβικο, με συγκεκριμένα παλιά τραγούδια συνοδείας του. Εδώ είναι σαφής η τσιριγώτικη επιρροή με το Μπουρδάρη.
Τα όργανα της ζαρακίτικης ζυγιάς είναι το βιολί και το λαούτο. Σπανίως συναντούσε κανείς σαντούρι, ενώ κλαρίνο εμφανίστηκε μια μεμονωμένη περίπτωση στην Κρεμαστή.
Εκεί πέρα κι αντίπερα στης Μαρουδιώς τ' αλώνι
εκεί αλωνίζουν δώδεκα και δέκα συνεμπάζουν
κι η Μάρω με την ρόκα της τρογύρω μες στ' αλώνι.
-Φεύγα, Μαριώ, απ' τον κουρνιαχτό, φεύγα κι από τον ήλιο.
-Εγώ τον ήλιο αγαπώ, τον κουρνιαχτό τον θέλω
κι αυτό τον πρώτο λιχνιστή άντρα θε να τον πάρω.
-Αυτός ο πρωτολιχνιστής πολλά προικιά γυρεύει,
γυρεύει αμπέλια ατρύγητα, χωράφια με τα στάχυα,
γυρεύει και τη Βενετιά μ' όλα της τα παλάτια
Της Λυγερής - Αργό Καβο-Μαλιά
Στο μεταξύ έχει αναρτηθεί κι ένα άλλα τραγούδι από τη Λακωνία και συγκεκριμένα από την περιοχή του Κάβο-Μαλιά και της Ελαφονήσου. Ο τίτλος του είναι «Μια λυγερή τραγούδησε» και ανήκει στον δίσκο «Τραγούδια από τον Καβο-Μαλιά και την Ελαφόνησο» που τραγουδά η Μαρία Αρώνη από την Ελαφόνησο.
Στις σημειώσεις ο Νίκο Μπαριάμης αναφέρει ότι παρότι που είναι του Μοριά, τα Βάτικα, δηλαδή η περιοχή του Καβό Μαλιά, διατηρεί ένα, υπερέχον του μοραΐτικου, νησιώτικο χρώμα στην μουσικοχορευτική της παράδοση. Οι Βατικιώτες ήταν σε μεγάλο ποσοστό ναυτικοί, επομένως έφερναν πολλά μουσικά στοιχεία από τους τόπους που επισκέπτονταν. Έτσι εντοπίζουμε τεράστιες επιρροές κατά κύριο λόγο από τα Κύθηρα, έπειτα την Κρήτη και τις Κυκλάδες. Το τσάμικο σχεδόν άγνωστο. Τα λιγοστά τσάμικα του γενικότερου ρεπερτορίου τραγουδιόνταν ως αργά τραγούδια στα τραπέζια των γάμων, αρραβώνων, γιορτών, κλπ. Επίσης σπάνιζαν τα βαριά κλέφτικα ελεύθερου ρυθμού της υπόλοιπης Πελοποννήσου. Τα αργά τραγούδια του Καβο-Μαλιά έφεραν ρυθμό, όπως η συγκεκριμένη παραλογή της Λυγερής. Προσιδίαζαν κυρίως στις κυκλαδίτικες ρίμες και λίγο στα ριζίτικα της Δυτικής Κρήτης.
Τα όργανα στην περιοχή ήταν βιολί και λαούτο, σπανίως σαντούρι. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό η αχλαδόσχημη κρητική λύρα που εμφανιζόταν μέχρι το '60 σε αρκετά χωριά της Επιδαύρου Λιμηράς. Ειδικά η Ελαφόνησος ήταν «κρητική αποικία»! Βασικό όργανο του νησιού η λύρα. Ποιμενικό όργανο το τσαφάρι ή φλογέρα.
Μέχρι και η ενδυμασία ήταν νησιώτικη. Μαζί με την φουστανέλα συνυπήρχε και η νησιώτικη βράκα. Η καθημερινή γυναικεία ενδυμασία έφερε μοραΐτικα στοιχεία ενώ η επίσημη ήταν καθαρά επηρεασμένη από τις «Σπαλετοφορούσες» του γειτονικού Τσιρίγου.
Η συγκεκριμένη ηχογράφηση δεν παρουσιάζει το αυθεντικό μουσικό ιδίωμα της περιοχής, λόγω της έντεχνης διασκευής. Το παραδοσιακό στοιχείο χάνεται ωστόσο μένει η αυθεντικότητα της ερμηνείας και η μεσαιωνική μυστηριακή εικόνα που αφήνει η ακρόαση του κομματιού.
Μια λυγερή τραγούδησε απάνω στον αέρα
κι ήταν αέρας δυνατός και πήρε την λαλιά της.
Την πήρε και την έριξε στην μέση του πελάγου.
Κι όσα καράβια τ' άκουσαν όλα πανιά μαϊνάραν.
Παιδιά, μαϊνάρετε πανιά, παιδιά, ρίχτε τα κάτω
ν' ακούσουμε την λυγερή σαν τι τραγούδι λέγει...
No comments:
Post a Comment